हा प्रश्न अनेकदा तुमच्या मनात आला असेल की, हायवेवर बाईक घेऊन जाताना प्रत्येक वाहन, ट्रक, ट्रॅक्टर, जीप, ट्रॉली आदींना टोल टॅक्स द्यावा लागतो, पण बाईकसाठी वेगळा मार्ग बनवला जातो. त्यासाठी टोल भरावा लागणार नाही. आता दुचाकी धारकांना टोल का भरावा लागत नाही, हे समजून घेण्यासाठी सर्वप्रथम टोल टॅक्स का भरला जातो, हे माहीत आहे का?
काय आहे टोल टॅक्सचे कारण?
पूर्वीच्या काळी एका संस्थानातून दुसऱ्या संस्थानात गेल्यावर कर भरावा लागत असे. पण स्वातंत्र्यानंतर भारतातील सर्व राज्ये एकाच देशात आणि राज्यघटनेच्या अखत्यारीत असताना आपण टोल टॅक्स का भरतो? तर याचे कारण म्हणजे आपण एखाद्या राज्यात प्रवेश करण्यासाठी नव्हे तर त्या महामार्गावरून वाहन चालविण्यासाठी टोल टॅक्स भरतो.
किंबहुना राज्य किंवा राष्ट्रीय महामार्ग बांधण्याचा खर्च त्यातून जाणाऱ्या वाहनांमधून वसूल केला जातो. हा टोल टॅक्सही मर्यादित काळासाठी असतो, सहसा एनएचएआय फक्त १० किंवा १५ वर्षांसाठी टोल नाके उभारते.
मग दुचाकीवर टोल टॅक्स का नाही ?
दुचाकीवर टोल टॅक्स न घेण्याचे मुख्य कारण म्हणजे त्यांचे वजन. रस्ता बांधणीसाठी टोलकराचे पैसे गोळा करण्याबरोबरच येणाऱ्या आणि जाणाऱ्या वाहनांपासूनही ते त्याची देखभालीसाठी पैसे घेतात.
आता ट्रक, बस, ट्रॉली किंवा ट्रॅक्टर सारखी वाहने जितकी जड होतील तितका जास्त टोल कर आकारला जातो. मात्र, या प्रकरणात दुचाकी, सायकल किंवा इतर कोणतीही दुचाकी ही अतिशय हलकी वाहने असल्याने त्यांना सूट देण्यात आली आहे.
बाईक आणि स्कूटर ही मध्यमवर्गीय वाहने आहेत
दुचाकीवर टोल टॅक्स न घेण्याचे एक कारण म्हणजे ते मध्यमवर्गीय वाहन आहे. मध्यमवर्गावर आधीच खर्चाचा एवढा बोजा आहे, त्यामुळे सरकारला यापुढे टोल टॅक्सच्या स्वरूपात कोणताही बोजा द्यायचा नाही. तसेच राष्ट्रीय महामार्गावर दुचाकी वाहनेही क्वचित आहेत.
काही दुचाकी असल्या तरी त्या एक-दोनच टोलनाके ओलांडतात. मात्र, या नियमाचा फायदा त्या दुचाकीस्वारांनाही होतो जे आपल्या महागड्या सुपर बाईकवर लांब पल्ल्याचा प्रवास करतात.
